De circulaire economie wordt gedefinieerd als “een economisch systeem van uitwisseling en productie dat erop gericht is efficiënt gebruik te maken van hulpbronnen en onze impact op het milieu te verminderen*. Achter dit begrip gaat een grote uitdaging schuil als het gaat om het terugdringen van vervuiling.
In dit artikel vindt u concrete antwoorden op de vragen: Wat is de circulaire economie? Wat staat er op het spel? Hoe ondersteunt de Franse wet dit?
(*bron: Nationaal Agentschap voor Milieu en Energiebeheer)
Wat zijn de uitdagingen van de circulaire economie?
De circulaire economie wordt voorgesteld als een antwoord via meerdere kanalen op twee grote uitdagingen: ecologie en economie.
Het economische voordeel van de circulaire economie
De circulaire economie creëert banen, in tegenstelling tot een economie waarin afval gewoon wordt begraven of verbrand. Door te recyclen kunnen tien tot vijftig keer meer mensen aan het werk, volgens een gegevensblad van ADEME. Bovendien zijn materialen die worden hergebruikt in een circulaire economie, zoals plastic, metaal of glas, over het algemeen goedkoper dan grondstoffen uit natuurlijke bronnen. Hierdoor kunnen bedrijven hun kosten rationaliseren en dus hun productiviteit verhogen.
De circulaire economie en haar ecologische voordelen
Bovendien zijn de milieuvoordelen nog groter naarmate de cyclus virtueler is: hoe meer bedrijven bijdragen aan en profiteren van de circulaire economie, hoe minder natuurlijke hulpbronnen er worden gebruikt.
Om nog maar te zwijgen van het feit dat er minder energie verloren gaat en de afvalproductie tot een minimum wordt beperkt.
Met al haar voordelen is de circulaire economie in opkomst! Ze past perfect in het kader van de vermindering van de koolstofvoetafdruk door een duurzame ontwikkeling van activiteiten. Om dit te helpen is er al enige tijd veel regelgeving over dit onderwerp.
De circulaire economie in de Franse regelgeving
Wat staat er in de wet op de circulaire economie?
De eerste Franse wet die zich richtte op de circulaire economie was de wet op de energietransitie voor groene groei van 17 augustus 2015. Titel IV van deze wet geeft de aanzet tot verschillende acties ten gunste van de circulaire economie, zoals precieze doelstellingen voor de vermindering van afvalproductie.
Op 8 januari 2020 werd een akkoord bereikt om de laatste hand te leggen aan de tekst van de wet ter bestrijding van afval en de circulaire economie. De website www.vie-publique.fr geeft een vereenvoudigde analyse van de inhoud, met vier hoofdlijnen:
- een einde maken aan verspilling om natuurlijke hulpbronnen te behouden;
- de industrie mobiliseren bij de transformatie van productiemethoden;
- consumentenvoorlichting versterken;
- het verbeteren van de afvalinzameling en tegelijkertijd het bestrijden van illegaal storten.
De wet stelt ook verschillende deadlines voor verschillende verboden of verplichtingen. Deze omvatten het geplande einde van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik tegen 2040. Hiervoor zijn een aantal cruciale tussenstappen gedefinieerd, afhankelijk van de betreffende producten. Sinds 1 januari 2020 is de verkoop van plastic bekers, borden en wattenstaafjes voor eenmalig gebruik bijvoorbeeld verboden. In 2021 worden ook voedselbakjes van polystyreen verboden. Tot slot zijn de uitbreiding en harmonisatie van afvalsorteerinstructies vastgesteld voor uiterlijk 31 december 2022 voor het hele Franse grondgebied.
Deze wet is echter geen aanzet tot de circulaire economie en geeft alleen een nauwkeurig stappenplan aan. De verschillende principes die aan deze aanpak ten grondslag liggen, zijn namelijk al langer gedefinieerd en worden in de rest van dit artikel uitgelegd.
Hoe is de circulaire economie georganiseerd?
De circulaire economie is actueel en deugdzaam in haar werking. Het staat tegenover de lineaire economie, die lange tijd de denkwijze en logica is geweest in de productie van goederen en afval.
Het cirkelsysteem vergeleken met het lineaire systeem
Het lineaire systeem put natuurlijke hulpbronnen uit, creëert vervuilende producten, zorgt voor geprogrammeerde veroudering en genereert veel afval. Het circulaire systeem daarentegen is gebaseerd op reparatie, hergebruik en recycling. Dit maakt het geschikter voor een benadering van duurzame ontwikkeling.
Het ADEME-programma voor circulaire economie
ADEME stelt een zeer duidelijk schema voor over het principe van de circulaire economie, dat is onderverdeeld in drie gebieden, die op hun beurt weer zijn onderverdeeld in zeven pijlers in totaal:
- Het aanbod van de economische actoren :
- winning/exploitatie en duurzame aankoop,
ecodesign,
industriële en territoriale ecologie,
functionaliteitseconomie, - Vraag en gedrag van de consument:
verantwoorde consumptie, - Vraag en gedrag van de consument: verantwoorde consumptie, verlenging van de gebruiksduur,
afvalbeheer :
recycling.
De onderliggende trend is dus gebaseerd op een soberder en efficiënter beheer van hulpbronnen. Dit impliceert een diepgaande verandering in lokale en wereldwijde organisaties en levensstijlen. Iedereen kan op zijn eigen niveau zijn impact op het milieu verminderen, of het nu gaat om de manier waarop hij produceert, consumeert of zich ontdoet van voorwerpen die niet langer nuttig zijn.
