Glas, papier en plastic behoren tot de meest gebruikte verpakkingsmaterialen in ons dagelijks leven. In de loop van hun leven gaan ze verschillende keren door de handen van consumenten: van aankoop, naar opslag, naar consumptie en uiteindelijk naar sortering. Wat weten we er eigenlijk van? Wat zijn hun productieprocessen? Hoe worden ze gerecycled? We vertellen je alles in dit artikel.
Glas: van productie tot recycling, de eeuwigdurende herstart
Volgens futura-sciences.com wordt glas al ongeveer vijf millennia door mensen gebruikt. De vier hoofdfasen van de productie zijn echter weinig veranderd. En nu is er de afgelopen jaren een nieuwe fase aangebroken: recycling.
Het begint allemaal met het kiezelzuur in het zand. Het wordt gesmolten op ongeveer 1500°C nadat het gemengd is met vloeimiddelen zoals kalk, potas of soda. Aan dit mengsel worden water en stukjes gerecycled glas toegevoegd.
Het resulterende glas wordt onder hitte verwerkt tot het de gewenste vorm aanneemt. Wanneer het wordt afgekoeld, behoudt het deze vorm gedurende zijn hele levensduur. De sterkte kan worden verbeterd door twee complementaire processen: warmtebehandeling en harding.
Ten slotte volgt de recyclagefase, op voorwaarde dat het afval op de juiste manier wordt gesorteerd. Glas is een oneindig recyclebaar materiaal. Bovendien smelt het bij lagere temperaturen dan siliciumdioxide, waardoor deze laatste levensfase economischer en dus ecologischer is. De enige beperking is dat voor de productie van “nieuw” glas minimaal 20% gerecycled glas nodig is. De huidige doelstelling in Frankrijk is om 100% gerecycled glas te bereiken in 2025. Volgens ADEME bedroeg dit percentage 78% in 2017.
Papier en zijn vijf levens
Papier betekent hout, en meer specifiek houtvezels. Dit staat ook bekend als nieuwe vezels. In het verleden werd hout verkregen uit afval van zagerijen, maar de wereldwijde vraag is aanzienlijk toegenomen.
Na een chemische of mechanische behandeling wordt er pulp van gemaakt, gemengd met water of zelfs gerecycled papier. Het papier wordt vervolgens gebleekt, opnieuw met behulp van een chemisch proces. Tot slot worden de vellen gevormd door verschillende componenten toe te voegen, afhankelijk van de gewenste eigenschappen.
Na gebruik en sortering kan het papier als afval worden gerecycled. Het belangrijkste voordeel is dat het kan worden hergebruikt bij de productie van ‘nieuw’ papier, en dat alles tegen veel lagere ecologische kosten. Volgens Citeo is het energie- en waterverbruik dat nodig is om papier te maken drie keer lager bij gerecycled papier dan bij nieuwe vezels.
Volgens cijfers van Citeo wordt er momenteel jaarlijks drie miljoen ton papier op de markt gebracht. Het recyclingpercentage in Frankrijk is 59%. 70% van het gerecyclede papier wordt weer papier en 20% wordt een kartonnen verpakking. Gemiddeld bevat nieuw papier ongeveer 40% gerecyclede vezels. Er is ook berekend dat een papier gemiddeld vijf keer kan worden gerecycled, rekening houdend met al deze mengsels.
Geproduceerd en vervolgens gerecycled, de geheimen van plastic
Kunststoffen zijn meestal afgeleid van olie en worden in een proces van vier fasen gemaakt voordat ze aan het eind van hun levensduur kunnen worden gerecycled. Er bestaan alternatieven voor olie, zoals cellulose, zetmeel of aardgas, maar die blijven marginaal.
Volgens de website futura-sciences.com begint het allemaal met nafta, een vloeistof uit aardolie die eerst wordt gekraakt. Dit betekent dat het wordt verhit tot 800°C en vervolgens wordt afgekoeld tot 400°C. Dan volgt de polymerisatiefase, wat betekent dat de resulterende moleculen zich binden tot plastic ketens. De kunststof neemt dan de vorm aan van poeder, korrels of vloeistof.
Deze poeders, korrels of vloeistoffen worden gevormd tot het gewenste product of de verpakking met behulp van verschillende vorm-, extrusie-, injectie- of thermovormtechnieken. Kleurstoffen en andere additieven geven ze allerlei eigenschappen, afhankelijk van het beoogde gebruik.
Aan het einde van hun levensduur kunnen de meeste kunststoffen worden gerecycled. Dit hangt af van de sorteerregels die van kracht zijn in de gemeenten. Na het voorwassen en sorteren worden ze vermalen tot vlokken. Er worden nog meer was-, spoel-, ontwaterings-, droog- en zeefstappen uitgevoerd voordat de vlokken granulaat worden. Deze vlokken worden vervolgens geïntegreerd in de productiecyclus van nieuwe kunststoffen.
Afhankelijk van de aard van het plastic is de keten anders en zijn de afzetmogelijkheden gevarieerd. Volgens cijfers die Citeo in december 2019 publiceerde, wordt nu 26,5% van de plastic verpakkingen gerecycled. Dit cijfer stijgt tot bijna 60% als we alleen kijken naar flessen en andere flacons. De uitbreiding van de sorteerinstructies tegen 2022 moet deze prestaties helpen optimaliseren.
Kunststof kan niet oneindig worden gerecycled, maar een goede sortering en recycling kan het aantal cycli dat het kan ondergaan verhogen. De re-integratie ervan in nieuwe kunststofproducten en verpakkingen hangt ook af van de aard van die laatste. Als er contact is met voedingsmiddelen, zijn de regels veel strenger. Tot slot zijn sommige kunststoffen niet geschikt voor contact met voedingsmiddelen en ook niet recyclebaar.
Als je dit artikel leuk vond, nodigen we je uit om het afvalbeheerbeleid van Flexico te ontdekken.
