Een van de doelen van verpakkingen is het beschermen van de producten die ze bevatten. Als we specifiek kijken naar voedsel en dranken, kunnen er vragen rijzen. Hoe kunnen we er zeker van zijn dat de verpakking niet zal degraderen wanneer ze ermee in contact komt? Zal het materiaal ze niet vervuilen? De Europese Verordening 1935/2004 van 27 oktober 2004 stelt een aantal regels vast met betrekking tot de geschiktheid van materialen voor contact met voedingsmiddelen. Deze richtlijnen zijn nog steeds van kracht in 2020.
General principles of food contact suitability
Deze vereisten zijn van toepassing op alle materialen waaruit een aantal voorwerpen geheel of gedeeltelijk bestaan. Ze hebben betrekking op twee hoofdthema’s, die een veelheid aan gebieden omvatten waarmee rekening moet worden gehouden: het garanderen van de onschadelijkheid van materialen en het respecteren van migratiedrempels.
Materialen en voorwerpen in contact met voedingsmiddelen
Verpakkingen, recipiënten en keukengerei, fopspenen en fopspenen behoren tot de voorwerpen die onder de verordening vallen. Daarnaast vallen ook materialen, machines en apparatuur die worden gebruikt bij de productie, opslag of het vervoer van voedsel en drank onder de verordening. Tot slot moet worden opgemerkt dat de verordening van toepassing is op alle levensfasen van levensmiddelen, van productie tot consumptie.
De belangrijkste risico’s geïdentificeerd in de context van contact met voedingsmiddelen
Elipso, de beroepsvereniging van fabrikanten van kunststof en flexibele verpakkingen in Frankrijk, heeft een gids gepubliceerd over verpakkingsmaterialen en -artikelen die in contact komen met voedingsmiddelen, in de context van klant-leverancierrelaties. Deze gids bevat een risicoanalyse. Deze zijn ingedeeld in drie families:
- fysieke risico’s
- chemische risico’s
- biologische risico’s
Ten eerste is het belangrijkste fysieke risico de aanwezigheid van vreemde voorwerpen in de verpakking. Deze kunnen afkomstig zijn van de verpakking zelf of van een mechanisch onderdeel van de productielijn. De gevolgen voor de consument kunnen dramatisch zijn: verstikking, darmobstructie, enz.
Wat chemische risico’s betreft, kunnen we bijvoorbeeld de migratie van inkt of verpakkingscomponenten en vervuiling door machinesmeermiddelen noemen. De gevolgen van deze chemische intrusies kunnen intoxicatie of ernstigere ziekten op de lange termijn zijn.
Wat biologische risico’s betreft, is besmetting door micro-organismen het belangrijkste. Deze zijn verantwoordelijk voor goedaardige of ernstigere ziekten, afhankelijk van de bacterie of het virus in kwestie.
Preventieve maatregelen en controles om geschiktheid voor contact met voedingsmiddelen te waarborgen
Om deze risico’s te vermijden, zijn er gidsen met goede praktijken en normen gepubliceerd. Ze worden door fabrikanten toegepast in elke fase van het proces, van productie tot verkoop. Daarnaast worden er talloze controles uitgevoerd, zowel door producenten als door externe organisaties. Dit zijn onder andere onafhankelijke analyselaboratoria en het DGCCRF, het Franse Directoraat-Generaal voor Mededinging, Consumentenzaken en Fraudebestrijding. Tot slot worden er soms bewaarregels op de verpakking vermeld, vooral voor consumenten.
Controles op geschiktheid voor contact met voedingsmiddelen
Voordat ze op de markt worden gebracht, moeten producenten een verklaring opstellen dat ze voldoen aan de regelgeving. Dit document vereist in het bijzonder dat de bestanddelen van elke verpakking en de producten die erin zitten, worden gespecificeerd.
Er worden talloze onderzoeken en analyses uitgevoerd door laboratoria om de onschadelijkheid van elk materiaal te verifiëren. Verschillende parameters worden getest: verhitting, blootstelling aan licht, zuuraanvallen door bepaalde voedingsmiddelen, enz. Het doel is om voor elke verpakking de beste bewaar- en bereidingsomstandigheden te bepalen in functie van de voedingsmiddelen en dranken die ze kan bevatten.
Tot slot voert het DGCCRF steekproefsgewijze controles achteraf uit om de conformiteit van de verpakking te verifiëren. In een artikel wordt verslag gedaan van de bevindingen van het DGCCRF op dit gebied. Hieruit blijkt dat slechts 8% van de geteste verpakkingen niet aan de voorschriften voldeed. Uit de geanalyseerde monsters bleek echter dat de gehaltes aan schadelijke bestanddelen in de voedingsmiddelen meestal onder de risicodrempels voor de menselijke gezondheid liggen.
Opslagcondities van voedingsmiddelen
In sommige gevallen hangt de veiligheid van een verpakking met betrekking tot de inhoud af van de opslagomstandigheden aan het einde van de keten. Consumenten zijn dus betrokken bij deze garantie. Daarom bevat de verpakking van voedingsmiddelen soms informatie over de bewaarcondities. Sommige producten moeten bijvoorbeeld op een koele, droge plaats worden bewaard. Andere moeten op een donkere plaats worden bewaard. Ten slotte moeten sommige voedingsmiddelen permanent gekoeld worden om de koudeketen in stand te houden.
Een visual voor verpakkingen geschikt voor contact met voedingsmiddelen
Hoe weet je of de verpakking geschikt is voor contact met voedingsmiddelen en voldoet aan de bovenstaande punten? Dat is eenvoudig: een visuele weergave is verplicht. Dit kan in de vorm van
een pictogram dat een glas en een vork met elkaar verbindt;
de woorden “voor contact met levensmiddelen”;
de woorden “geschikt voor levensmiddelen”.
Deze verplichting geldt echter niet voor voorwerpen die door hun vorm duidelijk bedoeld zijn om in contact te komen met voedsel of drank. Dit zijn bijvoorbeeld glazen, borden of bestek. In andere gevallen, als een van deze vermeldingen ontbreekt, mag de verpakking niet worden gebruikt om voedsel te vervoeren of op te slaan.
Voor meer informatie over Flexico’s afvalverwerkingsbeleid, bezoek Flexico, een eco-verantwoordelijke speler.
